Siyonist İsrail, Lübnan’da haftalardır devam ettiği ağır akınların akabinde kara işgaline başlayacaklarını duyurdu. Siyonistlerin atakları sonucunda Lübnan Hizbullahı’nın Genel Sekreterleri Hasan Nasrallah ve pek çok önder takımı hayatını kaybederken Güney Lübnan, Beka Vadisi ve Beyrut’un güneyindeki mahalleler, Tel Aviv idaresi tarafından ağır bir halde bombalanmaya devam ediyor. İsrail hücumları bu bölgelerde köyleri ve yerleşimleri yerle bir ederken bir milyonu aşkın Lübnanlı yaşadıkları yerleri terk etmek zorunda kaldı. Şimdi kısa bir mühlet geçmiş olmasına rağmen İsrail güçleri binlerce Lübnanlıyı, daha evvel görülmemiş şiddetteki akınlar sonucunda öldürdü.
Peki gözünü Gazze’den sonra kuzeye çeviren İsrail’in ataklarını Lübnanlılar nasıl karşılıyor? Herkes direnişten yana mı? Yoksa mevcut savaştan ötürü Filistinlileri ya da Hizbullah’ı suçlayanlar çoğunlukta mı? Siyonist ataklar sonucunda yerinden yurdundan edilen beşerler nerelere sığındılar? Ülkede yeni bir iç savaş ihtimalinin tetiklenmesi mümkün mü? Bütün bunları Lübnanlı araştırmacı Jana Nakhal ile konuştuk. Yerlerinden edilen Lübnanlıların muhtaçlıklarını karşılamak için düzenlenen kampanyalarda dayanışma gösteren Nakhal, kara işgalinin açıklandığı anlarda sorularımızı yanıtladı.
Lübnanlı feminist araştırmacı Jana Nakhal ‘İSRAİL BEŞ MİLYONLUK ÜLKENİN BİR MİLYONUNU YERİNDEN ETTİ’
İsrail, Lübnan’a yönelik başlattığı işgal ile birlikte haftalardır devam eden hücumlarını şiddetlendirdi. Başlarken gözlemleriniz doğrultusunda ülkedeki şimdiki durumu nasıl değerlendiriyorsunuz, bizimle paylaşabilir misiniz?
İsrail, 8 Ekim’den beri Güney ve Doğu Lübnan’a daima akınlar düzenliyor. İnsanları öldürüyor, tarım topraklarını kasıtlı olarak yakıyor ve milletlerarası olarak yasaklanmış olan beyaz fosfor kullanarak toprağı ve suyu kirletiyor. Geride bıraktığımız 15 ve 16 Eylül’de İsrail’in 2 bin 500’den fazla davet aygıtına ve telsize tuzak kurup 3 bini aşkın kişiyi öldürmesi/yaralamasıyla birlikte olayların süratle tırmandığına tanıklık ettik. Bu olayı, Lübnan’ının güneyi, doğusu ve Güney Beyrut’un şimdiye kadar gördüğü en şiddetli bombardıman izledi, hala de devam ediyor. Sonuç olarak İsrail, yaklaşık 5 milyonluk bir ülkede şimdiye kadar bir milyon insanı yerinden etti.
Lübnan’da 8 Ekim’den bu yana bin 640 şehit ve 8 bin 408 yaralı olmak üzere 10 bini aşkın yaralı ve şehit var. İsrail, 15 Eylül’den bu yana 1030 kişiyi şehit etti*. Ayrıyeten 8 Ekim’den bu yana 8 bin 171 akın başlattı ve bunların 2 binden fazlası geçtiğimiz iki haftada gerçekleşti. Dahası İsrail, Lübnan’a yönelik bir askeri kuşatma ilan etti. Bu da 10 bini aşkın insanın, vefattan kaçarak Suriye’ye geçmesine sebep oldu.
Bu beklenmedik savaşın sonucunda çok sayıda insanın yerinden edilmesiyle birlikte Lübnan hükümeti, daha inançlı bölgelerdeki 900 devlet okulunu savaş mağduru şahıslara sığınak sağlamak üzere kullanıma açtı. Fakat devlet bu okulları sığınak olarak kullanıma hazırlamadı ve yerinden edilmiş şahısların temel sıhhat ve şahsî gereksinimlerini karşılamadı. Yaşanan bu eksiklik, bölgedeki kümeleri ve bireyleri -Hizbullah’a düşman olanlar da dahil olmak üzere- yerinden edilmiş bireylerle dayanışmaya teşvik etti, onların gereksinimlerine dair kampanyalar örgütlendi; Feminist ve queer kümeler istekli olarak okullarda çalışıyor ve muhtaçlık sahiplerine sığınak sağlıyor.
ÖNCEKİ İŞGALLERDEN FARKI NE?
Yaşananlar Lübnan tarihi için bir birinci değil. İsrail, daha evvel pek çok defa Lübnan’ı işgal etmişti. Fakat geçtiğimiz işgalleri, bilhassa de 2006’da yaşananları düşünecek olursak, ne üzere farklar var?
Bu savaşa dair büsbütün farklı bir yaklaşım ve farklı kırmızı çizgiler kelam konusu. İsrail’in Lübnan’a karşı 2006’da giriştiği son savaşı ile bugün ortasına bakacak olursak İsrail’in istihbarat gücünü Lübnan’daki en güçlü aleyhtarı Hizbullah’ın hareketlerini ve faaliyetlerini gözlemlemek için kullandığı anlaşılıyor. Bu manada birinci 2 haftasında olan mevcut savaş, dünyada cinsinin birinci örneğine rastlanılan beklenmedik taarruzlara şahit oldu.
Ayrıca, İsrail’in ne yapacağını kestiremeyiz. Daha evvel hiç baskın yapmadığı bölgelere baskınlar düzenledi. Pazartesi sabah Beyrut’un merkezi de dahil olmak üzere, güneydeki ve doğudaki köylerin büyük bir çoğunluğunu, daha evvel hiç deneyimlemediğimiz bir güç ve yıkım kapsamıyla büsbütün yerle bir etti. Bilhassa köylerin yerleşim bulunan bölgelerini gaye aldı. Ve [30 Eylül’ü 1 Ekim’e bağlayan] bu gece, ben bu karşılığı yazarken, ‘sınırlı bir operasyon’ olarak isimlendirdikleri halde Lübnan’ın güneyini işgal etmeye başladılar. ‘Sınırlı operasyon’ kelamı bizim için hiçbir şey tabir etmiyor. Fakat Batı medyasının İsrail hakkında âlâ bir imaj yaratma eforu için yararlı olabilir olağan.
‘İSRAİL’E HERKES KARŞI’
Lübnan halkı yaşanan taarruzları nasıl okuyor? Farklı siyasi saflarda yer alanlar ya da Kataeb ve Lübnan Güçleri üzere sağ bir hatta daha yakın hissedenler, yaşananlardan ötürü Filistinlileri yahut Hizbullah’ı mı sorumlu tutuyor? Yoksa İsrail’e karşı ortak bir tutum var mı? Ülkedeki sosyo-politik atmosferi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bazı istisnalara karşın şimdiye kadar yerinden edilmiş bireylerle dayanışma noktasında toplumsal bir takviye var üzere görünüyor. Birebir şey genel olarak İsrail’e karşı alınan tavırda da kendini gösteriyor. İster soldan ister sağdan olsun, Hizbullah’a yönelik tüm tenkitlere karşın herkes İsrail’e, onun savaşlarına ve onun ataklarına karşı.
Kara işgali durumunda hangi senaryoların ortaya çıkabileceğini düşünüyorsunuz? Sizce Hizbullah, davet aygıtı akınlarından ne kadar etkilendi? Hakikaten de Lübnan’ı savunmak için kâfi güce sahipler mi?
Geçtiğimiz haftanın ortalarından itibaren karadan bir işgal ihtimal dahilinde görünüyordu. Artık ise gerçekleşiyor. Görünüşe nazaran Hizbullah yalnızca davet aygıtı akınlarından değil -yaklaşık 2 bin 500 militanı hâlâ hastanede ya da düzgünleşme sürecinde- tıpkı vakitte liderliğinin tahrip edilmesinden, irtibat ağları ile güneydeki füze üslerinin yok edilmesinden etkilenmişe benziyor. Son iki hafta Hizbullah da dahil olmak üzere herkes için son derece şok ediciydi. Öte yandan bugün Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı yaptığı konuşmada, Hizbullah’ın ataklara karşın hâlâ güçlü olduğunu ve kara harekâtına karşı savaşmaya hazır olduğunu duyurdu.
İÇ SAVAŞ İHTİMALİ VAR MI?
Hizbullah’ın siyasi olarak yalnız kalacağını düşünüyor musunuz? Gazze’de Siyonist saldırganlığa karşı farklı ideolojik altyapılara sahip pek çok küme birebir cephede yer almıştı. Lübnan’a yönelik kara işgalinde gibisi bir durum yaşanabilir mi?
Tekrarlamak gerekir ki, şimdiye kadar hakim olan genel görüş direniş fikrinden yana. Kimse yabancı bir ordunun gelip de kendi yerlerini işgal etmesini istemiyor. Hele ki Siyonist bir ordunun işgalini hiç mi hiç istemiyor. Daha evvel güneyde, doğuda, Beyrut’a kadar işgal yaşadık. Ve insanların hafızası hala taze. Evvelki işgalde olduğu üzere, yalnızca eğitimli savaşçıların değil, sıradan insanların savaşması bekleniyor.
Bulunduğumuz andan bakınca gelecek Lübnan için neler getirebilir dersiniz? Bir ‘iç savaş’ tehlikesi öngörülebilir mi?
Yerinden edilenlerin daha uzun bir müddet geri dönememesi durumunda korktuğumuz şey bir iç savaştır. Şu anda, mesken sahipliği yapan topluluklar yerinden edilmiş bireylere dayanak veriyor. Fakat farklı mezhepsel, dini ve siyasi bileşimlere sahip bölgelere ve mahallelere transfer edilen 1 milyon kişi, konut ve iş piyasaları için bir yük olarak da görülebilir. Bu durumda ve mezhepselbölgeselsivil gerginlikler için kolaylıkla bir mazeret olarak kullanılabilir.
* Sayılar, söyleşiyi gerçekleştirdiğimiz vakte, İsrail’in kara işgaline başladığını açıkladığı ana aittir. Yani 30 Eylül gecesi verilmiştir. Siyonist taarruz devam ettiği için yayın tarihinde farklı bir tablo oluşmuş olabilir.