Melike Sarıkaya / Milliyet.com.tr – Vitamin ve mineral destekleri yıllardır birden fazla insan tarafından kullanılıyor. Birinci olarak hap ve kapsül formunda karşımıza çıkan bu destekler, vakitle çeşitli hallerde yine tasarlandı. Çocuklar için meyve aromalı çiğneme tabletleri, yetişkinler için pratik içecek karışımları üzere vitamin destekleri son olarak vitamin bantları olarak karşımıza çıktı. B12 ve C vitamini üzere birçok vitamin eksiliğini giderdiği sav edilen bu eserin benzerleri daha evvel de çeşitli isimlerle piyasaya sürüldü. Lakin bu eserlerin gereksinim duyulan vitaminleri sağlayıp sağlamadığı ve potansiyel ziyanları hakkında hâlâ belirsizlikler var. Pekala, bu eser tez edildiği kadar tesirli mi yoksa sıhhat ismine kaygı verici riskler taşıyor mu? İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Şehmus Özmen’e sorduk.
‘VÜCUDUN BU VİTAMİNE GEREKSİNİMİ VAR MI?’
Günümüzde kullanılan vitamin bantlarının geçmişi 1970’lere dayanıyor. 1970’li yıllara gelindiğinde ilaçların cilt yoluyla emilmesini sağlayan transdermal sistemler üzerine birinci çalışmalar yapılmaya başlandı. Bu teknoloji, bilhassa 1979’da Alejandro Zaffaroni’nin nikotin bantlarıyla tanınan hale geldi. 2000’li yıllara gelindiğinde bu teknoloji doktorlar tarafından, gerekli görülen hastalara önerilse de bilhassa son yıllarda toplumsal medyanın da tesiriyle doktor onayı olmayan ve sıhhat için risk arz edebilecek birçok eser piyasada süratle yerini alıyor. Bu eserlerin pazarlanmasında çoklukla fenomenler büyük rol oynuyor. Sıhhat için risk oluşturabilecek eserler ortasında yer alan ve gün geçtikçe popülerliği artan vitamin bantları hakkında konuşan Prof. Dr. Şehmus Özmen, bu eserlere başvurulurken sorulması gereken sorular olduğuna şöyle dikkat çekti:
“Öncelikle tüm vitamin ve destek edici eserlerin kullanımı ile ilgili genel sıkıntıları ve yaygın yanlışları aktarmak gerekir. Cilt yoluyla yahut oral yoluyla kullanımlardan hangisi tercih edilirse edilsin birinci sorulması gereken soru, kişinin sahiden bu vitamine ihityacı, eser element açısından eksiği olup olmadığı sorusudur. İkinci soru, bu eksikliğin sıhhat sıkıntısına neden olup olmadığıdır. Üçüncü soru ise hangi teknikle en hakikat, uygun, zararsız, konforlu ve inançlı formda bu eksikliğin giderilebileceğidir.”
‘YAVAŞÇA SALINMASI AVANTAJLI’
Bant usulünden eserlerin midede emilim meselelerine yol açmadığı için avantajlı gözüktüğünü söyleyen Prof. Dr. Şehmus Özmen, “Cilde yapıştırılarak kullanılan transdermal bantlarda çeşitli vitaminleri ve başka besin unsurlarını içeren özel formülasyonlar kullanır. Bu bileşenler, bandın yüzeyine entegre edilmiş ve cildin üst katmanlarından geçebilmesi için tasarlanır. Cilt üzerinden emilim uygulaması, farmakolojide birtakım ilaçlar için onay alır ve kullanılır. Bant cilde yapıştırıldığında, içindeki vitaminler cildin üst katmanlarından geçerek kan sirkülasyonuna karışır. Bandın ciltle temas ettiği müddet boyunca yavaşça salınması ve daima bir vitamin temini sağlaması avantajlı gözüken istikametlerinden biri” dedi.
‘VAR OLAN SORUNU ÇÖZMÜYOR OLABİLİR’
Alışveriş sitelerinde satışı yapılan vitamin bantlarıyla ilgili en değerli soru işaretlerinden biri de vitaminin deri yüzeyinden emilim yoluyla alınıp alınamayacağıdır. Bantların vitamin eksikliğini giderdiğine yönelik bir çalışma olmadığını kaydeden Prof. Dr. Özmen, “Vitaminlerin cilt yoluyla emilimi teorik olarak mümkün. Fakat bu bantların birçoklarının kâfi vitamini sağladığına dair bilimsel çalışmalar maalesef bulunmuyor. Münasebetiyle bu yalnızca teorik bir varsayım. Varsayıma güvenerek hastalarımız sıhhatlerini tehlikeye atmamalı. Bu eserler, var olan sorunu çözmüyor olabilir. Bantlarda kullanılan kimyasal unsurların ahenk sorunu ve ciltle etkileşimlerine bağlı ziyanlar meydana gelebilir. Yanlış tedavilere fiyat ödeyerek maddi kayba neden olabilir” diyerek ihtarlarda bulundu.
Prof. Dr. Şehmus Özmen, tüm bunların yanı sıra vitamin bantlarının uzun vadeli kullanımında karaciğer yahut böbrek işlevlerinde olumsuz tesirlerinin olup olmadığının da şimdi bilinmediğini tabir etti.
‘SÜSLÜ SÖZCÜKLERE KANIP SIHHATİNİZLE KUMAR OYNAMAYIN’
Vitamin bantlarını, hap ve iğne formundaki bantlarla karşılaştıran Prof. Dr. Şehmus Özmen, hap ve iğne formundaki vitaminlerin bilimsel araştırmalardan geçtiğini aktardı. Prof. Dr. Özmen, “Hap ve iğne formundaki vitaminlerin aktiflik ve yan tesir profilleri net olarak ortaya konuldu. Transdermal bant sistemlerinin de her bir husus ve eser için farklı ayrı araştırılması ve aktifliğinin ortaya konulması gerekir. Yalnızca emniyetli ve ispatlanmış tedaviler kullanılmalı. Süslü sözcüklerle pazarlanmış fakat bilimsel olarak kanıtlanmamış tüm tedaviler sıhhatinizle kumar oynamak manasına gelir” diyerek bu tıp eserlere prestij ederken temkinli olmak gerektiğini vurguladı.