Gezi davasında ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkum edilen iş insanı ve insan hakları aktivisti Osman Kavala hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından 10 Aralık 2019 tarihinde açıklanıp 11 Temmuz 2022 tarihinde onaylanan kararın icra süreci gelecek hafta bir defa daha Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi gündemine geliyor.
Konuyu 17-19 Eylül günleri düzenlenecek toplantılarında ele alacak Komite’nin Kavala evrakında gelinen son noktayı inceleyip yeni bir karar alması bekleniyor. Ayrıyeten AİHM’de Osman Kavala ile ilgili ikinci bir yargı süreci daha başlıyor.
DW Türkçe’den Kayhan Karaca’nın haberine nazaran, bu sürece insan hakları alanında faaliyet gösteren George ve Amal Clooney’in kurduğu Clooney Vakfı da katılıyor.
DAVA GLOBAL BİR BOYUT KAZANACAK
Osman Kavala, şu an Bakanlar Komitesi gündeminde olan belgesine ek olarak hakkında Türk mahkemeleri önünde mutlaklaşmış yargı kararının Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin (AİHS) birçok hususunu ihlal ettiği ve AİHM tarafından hükmedilmiş ihlalin sürdüğü temelinde 18 Ocak 2024 tarihinde ikinci defa AİHM’ye başvurmuştu. Türk hükümetinin bu ikinci müracaata ait görüş ve savunmasını önümüzdeki günlerde Strasbourg’a iletmesi bekleniyor.
Türkiye Barolar Birliği, Söz Özgürlüğü Derneği, İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), Milletlerarası Hukukçular Kurulu ve Amerikalı aktör George Clooney ve eşi insan hakları avukatı Amal Clooney tarafından kurulan the Clooney Vakfı üzere kuruluşlar da bu ikinci davaya müdahil olmak için AİHM’ye müracaatta bulundu.
Clooney Vakfı’nın müdahil olmak için yaptığı müracaat da AİHM tarafından kabul edildi. Vakıf bu kapsamda dava sürecinde AİHM’ye görüş evrakı iletecek.
Clooney Vakfı’nın destekçileri ortasında Bill ve Melinda Gates Vakfı, Microsoft, Versace Vakfı, Smith Aile Fonu, Amerikan Barolar Birliği ve Uluslararası Barolar Birliği de var.
Müdahil kuruluşlar ikinci dava sürecinde Osman Kavala’nın yanında saf tutacak. Bu da ikinci dava sürecinin memleketler arası planda daha fazla yankı yapacağı formunda okunabilir. İkinci davaya ait olarak AİHM tarafından Strasbourg’da bir duruşma düzenlenip düzenlenmeyeceği ve kararın ne vakit açıklanacağı şimdi bilinmiyor.
Avrupa Kurulu organları ve ulusal ya da milletlerarası kuruluşların AİHM gündemindeki davalara müdahil olma hakları bulunuyor. Bu bahiste takdir AİHM’ye ilişkin.
KAVALA’NIN AVUKATI KOMİTE’DEN ADIM ATMASINI İSTEDİ
AİHM’nin kararını uygulamaması sebebiyle Türkiye’yi kontrol sürecine alan Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ndeki görüşmelere de bu hafta devam edilecek.
Denetim sürecinde bir yandan Türkiye ile kararı uygulaması için son görüşmeler yapılıyor, öte yandan da Ankara’nın direncinin devam etmesi halinde bundan sonra hangi adımların atılacağı bedellendiriliyor. AİHS’ye taraf olması sebebiyle Türkiye, AİHM kararlarını yerine getirmekle yükümlü. Türkiye, kararı uygulamaması halinde Konsey’den atılmak da dahil yaptırımlarla karşı karşıya gelebilir.
Kavala’nın avukatı, toplantılar öncesi Komite’ye gönderdiği tavır evrakında AİHM’nin 11 Temmuz 2022 tarihli son kararının uygulanması için Ankara’nın şimdiye kadar hiçbir tedbir almadığına dikkat çekerek Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) 12 Ekim 2023 tarihli Osman Kavala kararı gereği Tamamlayıcı Ortak Prosedür başlatılması talebinde bulundu.
Tamamlayıcı Ortak Prosedür, Avrupa Kurulu üyesi devletlerin üyelikten kaynaklanan yükümlülükleri önemli biçimde ihlal etmeleri durumunda tedbirler alınması emeliyle AKPM, Bakanlar Komitesi ve Avrupa Kurulu Genel Sekreteri’nden oluşacak üçlü bir düzenek biçiminde 2018-2020 yılları ortasında tasarlanmıştı.
Prosedür öncelikli olarak ilgili devletle diyalog ve işbirliğini hedefliyor. Bugüne kadar hiçbir üye devlete uygulanmayan prosedür, işletilmesi halinde üç etaplı bir plana dayanıyor.
TÜRKİYE’NİN ÜYELİKTEN ÇEKİLMESİ TALEBİ GÜNDEME GELEBİLİR
Planın birinci etabı ilgili devletle üst seviye temaslar öngörüyor.
Bu temaslar sonuç vermezse, ilgili devletin kendisine verilecek müddet çerçevesinde somut tedbirler alması için Avrupa Kurulu Genel Sekreterliği tarafından bir yol haritası hazırlanması öngörülüyor. Bu kademenin da sonuç vermemesi halinde üyelikten kaynaklanan yükümlülüklerini önemli surette ihlal eden devletin temsil hakkından bir müddet yoksun edilmesi ve/veya Bakanlar Komitesi tarafından üyelikten çekilmeye davet edilmesi gündeme geliyor.
Komitenin, kendi içinde kâfi çoğunluğu sağlayabilmesi halinde ilgili devleti üyelikten çıkarma yetkisi de bulunuyor.
Kavala’nın avukatı, AİHM’nin Osman Kavala kararlarının Türkiye’de Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından tam ve acilen uygulanması ve Kavala’nın ne vakit ve nasıl özgür bırakılacağına dair ‘net bir takvim’ sunması için Bakanlar Komitesi’nin Ankara’ya davette bulunmasını da istiyor.
ANKARA’NIN TAVIR EVRAKINDA NELER VAR?
Ankara ise Osman Kavala hakkında AYM önündeki kişisel müracaat süreçlerinin devam ettiğini, AYM’nin husus hakkında Adalet Bakanlığı’ndan talep ettiği görüşün Bakanlık tarafından 3 Nisan 2024 tarihinde AYM’ye iletildiğini bildirdi.
Türk hükümeti bu hafta Strasbourg’a ilettiği tavır dokümanında, Osman Kavala belgesi hakkında Bakanlar Komitesi ile geçen yıldan bu yana devam eden Bakan ve Bakan Yardımcıları seviyesindeki üst seviye temasların sürdüğünü, Avrupa Kurulu Genel Sekreteri’nin 13 Kasım 2023’te Ankara’yı ziyaret ettiğini ve teknik diyaloğun kuvvetlendirilmesi konusunda karşılıklı mutabakata varıldığını kaydetti.
Bakanlar Komitesi’nin Aralık 2023 toplantısında aldığı karar temelinde birinci üst seviye teknik toplantıların 15 Şubat 2024 tarihinde Ankara’da yapıldığını hatırlatan Türk hükümeti, bir sonraki üst seviye teknik toplantıların 24 Ekim 2024 tarihinde gerçekleşeceğini duyurdu.
Ankara’nın tavır dokümanında kullandığı bir öbür diyalog argümanı, Osman Kavala’nın AKPM Türkiye raportörlerinden Avusturyalı parlamenter Stefan Schennach tarafından bu yıl haziran ayında cezaevinde ziyaret edilmesi oldu. Kavala’yı ziyaret eden ikinci Türkiye raportörü olan Schennach, bahis hakkında 24 Haziran ve 11 Eylül günleri AKPM Kontrol Kuruluna brifing verdi.
(ALINTI)