Ticaret Bakanlığı, 2024 yılına ilişkin reklam kontrolleri, tüketici hakları ve sektörel düzenlemeleri içeren “Reklam Kurulu Raporu”nu yayımladı. Rapora nazaran, bilhassa “karanlık ticari tasarımlar” ve yasaklı reklamlar nedeniyle “diğer mal ve hizmetler” kesimine 92,4 milyon TL idari para cezası kesildi.
KARANLIK TİCARİ DİZAYNLAR NEDİR
Karanlık ticari dizaynlar, dijital platformlarda tüketicileri yanıltan, manipüle eden yahut çıkarına uygun olmayan seçimlere yönlendiren uygulamalar olarak tanımlanıyor. Bu dizaynlar, bilhassa internet arayüzlerinde sıkça karşılaşılan ve tüketici haklarını ihlal eden metotlar olarak öne çıkıyor. Reklam Kurulu, bu cins uygulamaların tüketicilerin ekonomik davranışlarını olumsuz etkilediğini tespit etti.
YASAKLI REKLAMLAR VE CEZALAR
Reklam Kurulu, 2024 yılında falcılık, medyumluk, astroloji ve yasa dışı bahis reklamları üzere yasaklı tanıtımlara da odaklandı. Bu kapsamda, “diğer mal ve hizmetler” dalında 533 evrakta terslik tespit edildi. Bunların 345’ine reklamı durdurma, 188’ine ise idari para cezası uygulandı. Toplamda 92,4 milyon TL ceza kesildi.
SAĞLIK KESİMİNDE REKLAM DENETİMLERİ
Sağlık dalı, 423 belge ile Reklam Heyeti’nin en çok denetlediği alanlardan biri oldu. Bu dalda 236 reklamın mevzuata alışılmamış olduğu belirlenirken, 187 reklam için idari para cezası ve durdurma kararı verildi. Sıhhat bölümüne kesilen toplam ceza ise 87,8 milyon TL olarak kayıtlara geçti.
GIDA KESİMİNDE 38,2 MİLYON TL CEZA
Gıda kesimi, bilhassa destek edici besin reklamlarıyla gündemdeydi. Konsey, 284 belgeyi incelerken, 253’ünde mevzuata terslik tespit etti. Bu kapsamda, 92 reklama durdurma, 161 reklama ise idari para cezası uygulandı. Besin dalına kesilen toplam ceza 38,2 milyon TL oldu.
SOSYAL MEDYA REKLAMLARINDA İNSTAGRAM ÖNE ÇIKTI
Dijitalleşmenin tesiriyle toplumsal medya reklamları da Reklam Şurası’nın radarına girdi. 2024 yılında toplumsal medyadaki reklamların yaklaşık %84’ü Instagram’da yer aldı. Toplam 1917 evrakın 707’si toplumsal medya reklamlarına aitti. Instagram’ı Facebook, YouTube ve TikTok üzere platformlar takip etti.
DİĞER BÖLÜMLERDEKİ CEZALAR
- Kozmetik ve paklık eserleri: 17,5 milyon TL
- Dayanıklı tüketim malları ve teknoloji: 12,7 milyon TL
- İletişim: 9,2 milyon TL
- Finansal hizmetler: 5,5 milyon TL
- Tütün ve alkol: 4 milyon TL
- Turizm: 2,8 milyon TL
ÖRTÜLÜ REKLAMLARA 7,1 MİLYON TL CEZA
Örtülü reklamlar da Reklam Heyeti’nin kontrollerinden nasibini aldı. Bu kapsamda, 7,1 milyon TL idari para cezası kesildi. Ayrıyeten, yasa dışı bahis ve kumar reklamlarına da 6 milyon TL ceza uygulandı.
Anahtar Sözler: