Türkiye’nin uzun yıllardır orta gelir tuzağında takılıp kaldığına dikkat çeken Prof. Dr. Ufuk Akçiğit ile yaptığımız sohbetin satır başları şöyle:
– Türkiye’nin şu anda enflasyonu tartışması gerekiyor lakin bunu tartışırken de başka uzun vade için odaklanmamız gereken asıl sorunumuzu göz gerisi etmememiz gerekiyor. Lakin biz daima göz gerisi ediyoruz.
– Özel bölüm zati Ar-Ge harcaması yapmıyor zira rekabetçi bir ortamımız yok. Üretimimiz yüksek teknoloji değil. Firmalarımıza teknik eleman veremiyoruz. Üniversite ile iş dünyasının ilgisi yok. Çalışan nüfusumuzun içinde master diplomalı oranı OECD’den kopmak üzere.
– Rekabetçi siyasetler izleyemiyorsak, firmalara baş yoracak insanları eğitip veremiyorsak, üniversitelerle artık ortak proje yapacak durumda değillersek bu türlü bir ortamda verimlilik artışı için hakikaten bir mucize olması gerekiyor. Türkiye’nin verimlilik artışı için şu andaki konjonktürde sahiden mucizeye gereksinimi var.
– Türkiye 2012’de iktisattaki ivmelenmeyi devam ettirseydi şu anda varlıklı ülkeler ortasında olurdu. Lakin Türkiye uzun yıllardır orta gelir tuzağında. Verimlilik bazlı bir büyüme olmadığı sürece yaşanacak şeyler daima süreksiz olacak.
SIFIR VERİMLİLİK
– Ekonomik olarak büyüyen ülkelerin en değerli özelliği basketbolcu Michael Jordan üzere daima havada asılı kalmaları. Jordan’nın özelliği basket atarken sıçradığı vakit havada kalmasıydı. Türkiye düzeyindeki ülkelere baktığımızda yüzde 8-9 lar düzeyinde büyümüşler, bir büyüme silsilesine girdiklerinde bunu 20-30 yıl sürdürmüşler. Ancak Türkiye’nin son 10 yıldaki büyümesi yüzde 3 civarında olmuş. Uzun vadede de sıfır verimlilik artışı olmuş.
– Beyin göçünde sayıdan fazla niteliğe bakmamız gerekiyor. Bir akademisyen masraf, 100 verimsiz akademisyenin gitmesine bedeldir. Genelde yurtdışından verimsiz olan akademisyenleri Türkiye’ye getiriyoruz. Bir akademisyen Türkiye’ye döndüğünde verimliliği 10 puan düşüyor birebir kişi yurtdışına gittiğinde verimlilik 30 puan artıyor. İnsanların maaşlarına bilimsel imkanlarına bakmak gerekiyor. Kendilerini rahatça tabir edebiliyorlar mı, insanlara rahatça soru sorabilecekleri ortam yaratıyor muyuz. Kimleri kaybediyoruz, kimleri kazanabiliriz bunların peşine düşmemiz gerekiyor.
– Şu anda İstanbul Üniversitesi’nin hocaları yurtdışında bir konferansa dahi gidecek harcırah bulamıyorlar, kaynak ayırmıyoruz. Bu türlü bir ortamda verimlilik artışı sağlayamayız.
ÜNİVERSİTELER GÖZ GERİSİ EDİLİYOR
– Yaptığımız araştırmada Türkiye’de üniversitelerde akademisyenlerin yüzde kaçı rastgele bir yayın yapıyor diye baktık. Sıfıra yakın o kadar üniversite var ki. Bilhassa 2006’dan sonra açılmış üniversitelerin birçoklarında yayın yapıyorlarsa kaliteli mecmualarda yer almamış.
– Türkiye iktisat siyasetlerini dizayn ederken üniversiteleri büsbütün göz arkası ediyor. Orası araştırmaların başladığı yer. Hocaların maaşları tartışılmadığı sürece, oraya girmediğimiz sürece büyük resmi göremeyiz. Bunun bir sinyal kıymeti var. Aslında üniversite araştırmaları ile firma araştırmalarının aralığı kısalmış durumda. Bu çok uygun de fırsat doğuruyor. Fakat maalesef biz bunu tartışmıyoruz.
UYGUN İLACI KULLANMAK ŞART
– Bir sıhhat sorunu varsa evvel o insanın sıhhat sorununun ne olduğunu anlaması lazım. Ona uygun diyetini yapması ve ilacını alması gerekiyor. Yalnızca sıhhat sorunumu anlamam beni güzelleştirmeyecek. Bizim sanayi 4.0 tartışması bana daima onu anımsatıyor. Teknolojiyi yapmak için onun diyetini yapmanız ilacını içmemiz gerekiyor.
– Daha fazla bilgi ve daha çok performans bazlı sanayi siyasetlerine odaklanmamız gerekiyor. Sanayi siyasetleriyle toplumsal yardım siyasetlerini birbirinden ayırtetmek gerekiyor. Endüstride en çok paha yaratacak firmaları desteklemek gerekiyor. O bahiste ne yazık ki önemli adım göremiyorum.