Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, seçim devri medyanın tavrını değerlendirdiği yazısında, futbol maçı benzetmesi yaptı, “Ama ne bir futbol maçı yaşadığımız ne de alandakiler futbol kadrosu, tribündekiler de taraftar…Ülkenin mukadderatını belirleyecek bir seçim yaşıyoruz, siyasi partiler yarışıyor. Bu ülkenin gazetecileri de partileri izlemek, hakikat karar verebilmeleri için seçmenleri gereğince bilgilendirmeyi hedeflemek yerine taraftar olarak ikiye ayrılmış durumda” diye yazdı.
Bildirici’nin “Sanırsınız alanda bir maç oynanıyor; iki kadronun taraftarları da tribüne sıralanmış tezahürat yapıyor alkışlıyorlar.” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“İktidar medyası seçim öncesinde AKP’nin propaganda aygıtı olarak fonksiyon gördü; bilgi karartmakla kalmadı; palavralara, montajlara, abartmalara alet oldu. Ekranlar ve sayfalar, AKP’ye açıldı; CHP ve Millet İttifakı hakkında yalnızca karalama haber ve yorumları yayımlandı. Hatta yasak olmasına karşın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşması seçim günü bile gazetelerde manşetlere konuldu, televizyonlardan yayımlandı.
Öbür yanda az sayıdaki eleştirel medya da gazetecilikten çok taraftarlık ruhuyla davrandı. Gazetecinin her şartta eleştirel davranması gerektiği unutuldu; eleştirel davranma hakkı gizli tutuldu. Tahminen ziyan vermemek ismine, tahminen moral bozmamak ismine. Fakat bir gazeteci, taraf tutarak değil gerçekleri aktararak, eleştirellikten vazgeçmeyerek ülkesine, demokrasiye, özgürlüklere katkıda bulunur. Gazetecinin gücü budur.
Fakat muhalif medya CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun yurtdışı gezilerinden, Amerikalı danışmanların katıldığı ve birtakım metinlerin açıklandığı gösterişli salon toplantılarından başlayarak alkış tutmayı yeğledi. Elbette muhalif gazetecilerin tümü bu türlü davranmadı; hatta Akşener’in ‘Millet İttifakı’ masasından kalktığı gün eleştirel haber vermeyen gazeteciler lince uğruyordu neredeyse…
MUHALİF MEDYA SANAL BİR ORTAM YARATTI
Ama muhalif medyanın çok büyük kısmı kampanya devrindeki eksikleri, yanlışları lisana getirmek bir yana seçimin kazanıldığı havası yaratılmasına katkıda bulundu. Kimi kere güvenilirliği o vakitten muhakkak anketleri yayımlayarak, kimi kere seçim sonrasında kimin bakan olacağı kulisleri vererek yaptılar. Seçimi kazanmayı da bırakıp, AKP seçimi kaybederse iktidarı verir mi ihtimallerine abandılar; saatler harcadılar bunları konuşmaya.
Halbuki bu sırada AKP bütün devlet gücüne kullanıyor; bu tarafı hainlikle, FETÖ’cülükle, teröristlikle damgalıyor; karalama üzerinden kampanya yürütüyordu. Yalnızca bir partiye değil; devlet gücüne karşı adaletsiz, eşitsiz bir seçim yarışına giren, her çeşit demokrasi dışı formülle başa çıkmaya çalışan Kılıçdaroğlu’nun kampanyası da ‘Sana kelam bahar getireceğim’ üzere memnunluk müzikleri söylüyordu. Kalp işaretleri, birlik beraberlik sözleri vardı lakin içinde bulunulan ekonomik sefalet, iktidar mensuplarının yolsuzlukları ve süratle zenginleşmeleri yoktu kampanyada. Adayların malvarlıklarını açıklaması bile istenmedi.
Muhalif medya da kampanyanın eksiklerini, yanlışlarını, seçmene ulaşma konusundaki yetersizliğini lisana getirmek yerine onlar da müzikteki havaya girdi, bahar gelmiş üzere davrandı. Açıkça söylemek gerek, muhalif medya seçim gecesi dâhil olmak üzere sanal bir ortam yarattı. CHP ve Millet İttifakı seçmeni de bu sanal ortamdan beslendi, bilgilendi. Seçim akşamı hem muhalif kanallardaki gazetecilerin hem de seçmenin şoka girmesi, sonuçlara inanmak istememeleri bu yüzden.
ANADOLU AJANSI SIKINTISI VE YSK’NIN KARARI TARTIŞILMALI AMA…
Kuşkusuz Anadolu Ajansı’nın seçim sonuçlarını yayımlamaya Erdoğan’ın oy oranını çok yüksek göstererek başlaması tartışılması gereken bir sorun. Daha ötesi, AA’nın seçim sonuçlarını sandıklardan toplamak üzere ismini bilinmeyen tuttuğu bir şirketle çalışması da açıklanmaya muhtaç bir durum. Fakat yalnızca AA’nın datalarına güvenmek yerine ANKA’nın dataları de birlikte yayımlanabilirdi ekranlardan. Tele1’in de yaptığı üzere YSK bilgileri de eklenebilirdi. Böylelikle izleyici daha objektif bilgilendirilebilirdi.
Uzun uzun AA’nın datalarının gerçeği ne kadar yansıttığını tartışmaya da gerek kalmazdı. Güvenilemeyeceği 2019 seçimlerindeki uygulamasından belirli bir kuruluşun datalarına niçin prestij edilir ki? En baştan prestij etmemek gerekiyordu.
O akşama dair üzerinde durulmayan problemlerden biri de YSK’nın seçim yasaklarını erken kaldırması. Yanlış hatırlamıyorsam hiçbir seçimde yasaklar bu kadar erken kaldırılmadı. En erken 19.30-20.00 üzere olurdu. YSK, yasağı erken kaldırınca ANKA çabucak yetişemedi; AA da daha küçük yerlerden gelen az sayıda oyu içeren bahisçi açıkladı. Yanıltan, manipülatif ortam yaratan da öncelikle YSK’nın tavrıydı. Nedense YSK’ya bu sorumluluğunu hatırlatan, bu davranışın nedenini soran gazeteciye rastlamadım.
Ayrıca şunu biliyoruz, en yanlışsız sonuçlar direkt YSK’ya geliyor; orada bilgisayarda toplanıyor. Oradan partilere de data aktarılıyor. Öyleyse neden YSK sonuçlarla ilgili bütün tartışmaları, kuşkuları ortadan kaldırmak, AA’ya yönelik manipülasyon suçlamalarını ortadan kaldırmak üzere kendi bilgilerini topluma açmaz ki?
TÜM SANDIK SONUÇ TUTANAKLARI SEÇMENLERİN KONTROLÜNE AÇILSIN
Bence toplumun yanlışsız bilgilendirilmesi, yanıltılmasının önlenmesi ismine YSK’ya bunun sorulması ve şu davette bulunulması gerek: YSK, seçim sonuçlarını kendi ekranından açıklasın; bütün toplum da oradan öğrensin seçim sonuçlarını. YSK sonuçları yalnızca partilere vermekle yetinmesin.
Seçim sonuçlarının tablo halinde açıklanmasıyla da yetinilmesin, bütün sandık sonuç tutanakları da seçmenlerin kontrolüne açılsın. Şeffaflık bu türlü sağlanır, artık seçmenlerin gereksinimi bu. Bağımsız ve eleştirel medya da bu datalar üzerinden kontrolünü sürdürebilir yine…
Aksi halde 28 Mayıs akşamı ikinci çeşit sonuçlarının açılanması sırasında yeniden birebir sorunlar, tekrar birebir tartışmalar yaşanır. Birebir sistemlerle tıpkı meselelerin yaşanması kaçınılmaz.
Tabii tıpkı yollarla tıpkı sonuç alınacağı gerçeği medya için de geçerli. Bağımsız ve eleştirel medya da bir an evvel tenkit hakkını gizli tutmaktan vazgeçer; Kılıçdaroğlu ve CHP’nin eksiklerini, yanlışlarını lisana getirirse asıl fonksiyonuna dönmüş olur; demokrasi ve özgürlüklere daha büyük katkıda bulunur. Hepimiz biliriz ki, bizim işimiz alkışlamak değildir.” (YAZININ TAMAMI)